انجمن معارف اسلامی از جمله انجمن‌های فعال در دانشگاه شهید بهشتی است كه در سال 1398 در دانشكده الهیات و ادیان تأسیس شده است. به بهانه فراخوان برگزاری انجمن‌های علمی دانشجویی و جهت تبیین فعالیت‌های این انجمن، گفت‌و‌گویی با استاد مشاور این انجمن دکتر «رحیم دهقان» عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی صورت گرفته است كه در ادامه می‌خوانید:
-
لطفا در رابطه با تاریخچه انجمن و اهداف تأسیس آن توضیح بفرمایید.
اما در مورد تاریخچه انجمن باید عرض كنم كه انجمن «معارف اسلامی» در سال 1389 در ذیل گروه معارف دانشكده الهیات و ادیان تأسیس شد. زمانی كه مسئولیت گروه معارف به بنده سپرده شد، از جمله برنامه هایی كه قصد داشتم به آن توجه جدی داشته باشم بهره گیری از ظرفیت دانشجویان بود. خود من البته در زمان دانشجوئی، در انجمن های علمی دانشجویی فعالیت داشتم، و می دانستم كه دانشجویان حقیقتاً ظرفیت قابل توجهی دارند كه در دست یافتن به اهداف گروه و دانشكده می توان از آن كمك گرفت. به همین منظور، پیشنهاد تأسیس انجمن علمی معارف را با دانشجویان فعالِ گروه مدرسی معارف در میان گذاشتیم و خوشبختانه از سوی دانشجویانِ پرانگیزه مورد استقبال قرار گرفت و انجمن تأسیس شد. در آن سال، اعضاء انجمن از طریق انتخابات تعیین نشدند بلكه خود بنده چند نفر از عزیزان را كه احساس می كردم فعال تر هستند انتخاب نمودم و به این شكل هسته ای تحت عنوان «انجمن معارف» تشكیل شد و به معاونت فرهنگی دانشگاه معرفی شد. سال بعد از آن، این انجمن نیز در كنار دیگر انجمن‌های دانشگاه در انتخابات شركت كرد و اعضاء تعیین شدند. در سال اول، همكار محترم خانم دكتر محصص كه از اعضاء گروه هستند، زحمت مشاوره و راهنمایی دانشجویان را برعهده داشتند كه جا دارد اینجا از زحمات ایشان تشكر كنم.
لازم است من در اینجا دست كم از سه تن از دانشجویان خلّاق و باانگیزه به عنوان اعضاء این انجمن یعنی آقای محمد مهدی ولی زاده (دبیر انجمن)، آقای امیر حسین درافشان و خانم سیده معصومه موسوی تشكر ویژه كنم. این عزیزان از دانشجویان موفق ما هستند كه با انگیزه ستودنی در انجام برنامه‌های انجمن بسیار فعال بوده‌اند و تقریباً تمام فعالیت‌های انجمن توسط این سه عزیز پیش رفته و به همت این عزیزان، در این یك سال اخیر، انجمن معارف اسلامی شكوفائی قابل توجهی داشته و فعالیت‌های گسترده ای را فراتر از سطح دانشگاه داشته است.
- هدف اصلی كه از راه اندازی این انجمن داشتید و یا خلاء مهمی كه احساس می كردید و فكر می كنید انجمن آن خلاء را پر می كند چیست؟
انجمن معارف اسلامی مثل دیگر انجمن های علمی برای پیشبرد اهداف علمی گروه، دانشكده و دانشگاه در قالب كار گروهی با بهره گیری از نشاط جوانی و دانشجوئی تأسیس شده است. در واقع هدف اولیه انجمن علمی معارف اسلامی همین است كه در زمینه تبیین، تعمیق، و ترویج معارف الهی در زمینه معارف الهی و اسلامی در بین انشجویان تلاش كند. به نظر من انجمن علمی، هم در پرورشِ دانشجویانی كه خودشان عضو انجمن هستند موثر است و هم در پرورش دیگر دانشجویان و پیگیری برخی نیازهای علمی و پژوهشی آنها نقش اساسی می تواند داشته باشد. یكی از اهداف اساسی كه ما در تاسیس انجمن مد نظر داشتیم همین بود. مهارت کارِگروهی، مهارت تبدیل ایده به عمل، مهارت ارتباط، مهارت مدیریت و اجرا، مهارت تامین هزینه‌های مالی، مهارت هم‌اندیشی، آزاداندیشی و تفکر انتقادی از جمله مهارت‌هایی است كه دانشجویان با قرار گرفتن در انجمن علمی، به‌صورت عملی و غیرمستقیم به آن مجهز می‌شوند. به همین جهت، دانشجویانی كه در انجمن‌ها فعال هستند می‌توانند در آینده از جهاتی موفق‌تر ظاهر شوند.
- مهمترین برنامه های انجمن معارف اسلامی چه بوده است؟ اگر ممكن است در این رابطه بخصوص با توجه به فعالیت‌های یك سال اخیر، توضیح دهید؟
انجمن معارف با توجه به گستردگی موضوعات و مسائلی كه با آن مواجه است، برنامه های گسترده ای را برای خود تعریف كرده است. به اجمال اگر بخواهم بخصوص فعالیت های انجمن معارف در یك سال اخیر را عرض كنم؛ می توانم این فعالیت ها را در چند حوزه بیان نمایم؛ یكی برگزاری كارگاه‌های آموزشی جهت توانمندسازی دانشجویان بوده است كه كارگاه «سواد رسانه»، «كارگاه مهارت‌های نگارش مقاله علمی»، «كارگاه مهارت های ویرایش متون علمی»، «كارگاه مهارت‌های نگارش طرح پژوهشی و پایان‌نامه»، «كارگاه روش‌های پیشرفته پژوهش»، «دوره آموزشی وان نوت»، «كارگاه روش مطالعه و پژوهش در فلسفه اسلامی»، و «كارگاه تاریخ گذاری روایات یا تاریخ تحلیلی روایات» از جمله این كارگاه هاست كه هر یك از این آنها در قالب چند جلسه مثلاً حدود 3 تا 10 جلسه به تناسب موضوع برگزار شده و با توجه به بازخوردهایی كه گرفته شده، به نظر می رسد انجمن توانسته است در مهارت افزایی به دانشجویان موثر واقع شود.
بخش دیگری از فعالیت‌های انجمن، با توجه به هویت این انجمن، برنامه ریزی در جهت رفع برخی خلأهای موجود در مطالعات اخلاقی است. به عنوان نمونه، تبیین روش های پژوهش در مطالعات اخلاقی، از جمله خلأهای موجود در جامعه ماست. از همین رو، برگزاری «مدرسه اخلاق پژوهی روش مند» در دستور كار فعالیت انجمن قرار گرفت و با دعوت از 18 تن از اساتید داخل و خارج از كشور كه در حوزه روش شناسی كار كرده اند و 36 تن از اساتیدی كه در حوزه مطالعات اخلاقی و روش شناسی كار كرده اند، سعی شده این خلأ تا حدودی برطرف شود. همچنین، از جمله مواردی كه در پژوهش‌های اخلاقی و فلسفه اخلاقی به معنای خاص كمتر مورد توجه بوده، تبیین فرااخلاقِ قرآنی و تبیین مسائل و نظریه های اخلاقی به نحو تطبیقی با نظر به آیات قرآن است كه به همین منظور مدرسه «درآمدی بر اخلاق قرآنی» در سه فصل توسط انجمن برنامه‌ریزی و انجام شد و در مجموعِ این سه مدرسه 175 تن از اساتید از دانشگاه‌های داخل و خارج كشور در قالب 201 نشست علمی، به ارائه نظریات خود پرداختند.
بخش دیگری از فعالیت انجمن، برگزاری همایش یا مشاركت در همایش‌های علمی بوده كه برگزاری همایش «نظریه‌های نوین پیرامون علوم قرآن و حدیث» با مشاركت انجمن‌های علمی دیگر دانشگاه‌ها انجام از جمله آنهاست. در این همایش، 26 تن از اساتید دانشگاه‌های مختلف به گفتگو و ارائه نظر پرداخته‌اند. همچنین مشاركت انجمن در برگزاری همایش‌های علمی از جمله همایش علمی «جرم‌شناسی و پیشگیری از ارتكاب جرم، خودكشی و انحرافات اجتماعی جوانان» و همینطور همایش «اندیشه‌های قرآنی آیت الله خامنه ای» از جمله مواردی است كه قابل توجه است.
از دیگر فعالیت های این انجمن در یك سال اخیر، برگزاری نشست های مهم و موثّرِ مورد نیاز جامعه است. از جمله این مجموعه نشست ها، دو مجموعه بسیار مهم و قابل توجه است. یكی «مجموعه نشست ها روایتی اخلاقی از قیام حسینی» است كه با حضور 40 تن از اساتید مختلف دانشگاه‌های داخل و خارج از كشور و با رویكرد تحلیل علمی به حادثه عاشورا و درس های اخلاقی قیام عاشورا پرداخته است. دیگری مجموعه نشست های مربوط به «رویداد تخصصی حجاب از نگاه علم» است كه با حضور 141 نفر از اساتید حوزه‌های علمیه و دانشگاه های داخل و خارج كشور از منظرهای مختلف روانشناختی، جامعه شناختی، اخلاقی، حقوقی، تاریخی، فقهی، و.... در حال برگزاری است و بازخوردهای بسیار خوبی را از سوی شركت كنندگان و نهادهای علمی و دستگاه‌های مختلف اجرائی به همراه داشته است. این رویداد از این جهت كه با نگاه علمی و میان رشته ای زمینه گفتگو در خصوص این مساله را ایجاد كرده، به نظرم یك كار بی نظیر است.
انجمن البته فعالیت‌های چون اكران مستند را نیز در دستور كار خود داشته و مستندهایی از جمله «روزی برای دانشجو» در خصوص روز دانشجو و بررسی جنبش‌های دانشجویی، و مستند «او یك معلم بود» كه نمایش فعالیت های تربیتی و فرهنگی شهید بزرگوار آیت الله شهید بهشتی بوده نیز در این یك سال اخیر توسط انجمن معارف، به نمایش گذاشته شده است.
- در مورد فعالیت‌ها و برنامه‌های آینده انجمن نیز توضیحی دارید؟
در حال حاضر «رویداد تخصصی حجاب از نگاه علم» در دستور كار انجمن است و این مجموعه نشست ها تا آخر آبان 1402 ادامه خواهد داشت. در اواخر آبان، اختتامیه این نشست ها با دعوت از اندیشمندان و مسئولان محترم دانشگاه‌ها و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری و نیز معاونت امور زنان ریاست جمهوری در دانشگاه شهید بهشتی برگزار خواهد شد كه عزیزان ما در انجمن در صدد برنامه ریزی برای برگزاری آن هستند. همچنین فراخوان دریافت مقالات و كتب منتشر شده و یادداشت‌های كوتاه و بسته‌های آموزشی و كاربردی و شعر و گزارش‌های ادبی در خصوص مساله پوشش و حجاب نیز در دستور كار فعالیت انجمن است كه به زودی انجام خواهد شد و از فعالیت‌های برگزیده در اختتامیه تقدیر خواهد شد. برای این دوره از انجمن این فعالیت‌ها را اعضاء انجمن دارند. دور بعد را اجازه دهید انتخابات برگزار شود تا برنامه ها بیان گردد. آنچه مهم است این است كه از ظرفیت و توانمندی این دانشجویان استفاده شود.
- ضمن تشكر به جهت وقتی كه گذاشتید، به جز آنچه اشاره شد اگر نكته‌ای هست بفرمایید؟
خیر عرض دیگری نیست. مجدد از دانشجویان عزیز و توانمند و پرانگیزه در انجمن علمی معارف اسلامی دانشگاه شهید بهشتی تشكر می‌كنم. از شما و همكاران ارجمندتان نیز تشكرم می‌كنم. از همكاران عزیزم در مجموعه دانشگاه شهید بهشتی بخصوص همكارانمان در معاونت فرهنگی نیز تشكر می‌كنم كه زمینه انجام این فعالیت‌ها را فراهم می‌سازند. از تمامی مراكز علمی حوزوی و دانشگاهی و تمامی انجمن‌های علمی دیگر دانشگاه‌ها كه در پیشبرد اهداف انجمن و انجام فعالیت‌های انجمن مشاركت فكری و اجرایی داشته اند نیز صمیمانه تشكر می‌كنم.