کتاب «معماری منظر: درآمدی بر تعریف‌ها و مبانی نظری» تألیف دکتر سیدحسن تقوایی، دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه منتشر شد.
این کتاب برای دومین بار (چاپ دوم) در سال 1403، در 218 صفحه، در قطع وزیری و در انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است و با قیمت 3.950.000 ریال عرضه می‌شود.
سال‌هاست که فعالیت‌های معماری منظر نقش تعیین کننده‌ای در بهبود کیفیت محیط زندگی، ارتباط بیشتر مردم با طبیعت و پرداخت منظر، به ویژه در روند توسعۀ شهری کشورهای توسعه یافته و درحال توسعۀ جهان، برعهده دارد. بسیاری از مؤسسه‌های دانشگاهی و جوامع حرفه‌ای معتبر این کشورها که در زمینه‌های گوناگون منظر و معماری منظر فعالیت دارند، نیز موجب تقویت مبانی نظری و عملی لازم برای فعالیت‌ها و به ویژه اجرای پروژه‌های معماری منظر شده‌اند. در چنین شرایطی و با وجود دانش ضمنی محیطی و سابقۀ طولانی باغ‌سازی و پرداخت منظر در ایران، نیاز به تأمل در موضوع منظر (لندسکیپ) و بسترسازی انجام مطالعات تخصصی و تدوین اصول و مبانی بومی معماری منظر به‌شدت احساس می‌شود.
کتاب پیش‌رو حاصل تجارب دانشگاهی و حرفه‌ای نگارنده از سال 1372 تاکنون است که با هدف شناخت ماهیت منظر و تأمل در تعریف‌ها و مبانی نظری معماری منظر به رشتۀ تحریر درآمده است. پیش از این، گزیده‌ای از بخش‌های آماده شدۀ کتاب در قالب مقاله، سخنرانی و در کارگاه آموزشی معماری منظر، از سال 1383 تاکنون ارائه شده است. بدین ترتیب، ساختار و محتوای این کتاب به مجموعه مقالات، بررسی‌های میدانی، نتایچ تدریس و پژوهش معماری منظر و نیز تجارب حاصل از مشارکت در پروژه‌های معماری منظر در ایران و برخی کشورهای دیگر متکی است. بنابراین، با درک نیازهای موجود رشته معماری منظر به عنوان یکی از رشته‌های نوین دانشگاهی و حرفه‌ای در ایران و به‌ویژه کاستی منابع نظری و متون تألیفی فارسی مرتبط با این رشته، محتوای این کتاب از چند نظر قابل تأمل است:
تلاش نویسنده این کتاب برآن بوده است تا شناخت ماهیت معماری منظر را با ارائه دیدگاه‌ها و تعریف‌های صاحب‌نظران و متخصصان برجستۀ معماری منظر و دیگر رشته‌های مرتبط با آن، یعنی بوم‌شناسی، معماری، برنامه‌ریزی و طراحی شهری و از طریق بررسی متون تخصصی و بر اساس نقد آن‌ها تدوین کند و روشن سازد. این مجموعه، براساس تجارب نگارنده و رویکرد طراحی منظر بوم‌گرا، که بر دانش ضمنی محیطی و دیدگاه‌های بومی منظر نیز تأکید بسیار دارد، منظومه‌ای از تعریف‌های جامع و کل‌گرا و مدل ارزش‌های منظر را نیز پیشنهاد کرده است. از سوی دیگر، نخستین کتاب فارسی درباره معماری منظر است که به تعریف‌ها و مبانی نظری این رشته پرداخته است.
به علاوه، به دلیل موضوع تخصصی‌اش می‌توان این کتاب را از نخستین کوشش‌های تألیفی دانست، که در حوزۀ معماری منظر به زبان فارسی نگاشته شده است. البته در تدوین کتاب نیز تلاش شده است تا ضمن ارائه مجموعه‌ای از مفاهیم کلیدی، مطالعه تطبیقی بعضی از تئوری‌ها و دیدگاه‌های مرتبط با رشته نیز ارائه شود. در این زمینه نیز تبیین مفهوم منظر به عنوان واژه معادل لندسکیپ، پیش‌فرض بررسی زمینه‌های شکل‌گیری رشته معماری منظر و جنبه‌های مؤثر در آن و ارائۀ مبانی و جنبه‌های اصلی ”معماری منظر“ بوده است.
ویژگی دیگر این کتاب مستندسازی برخی ارزش‌های محیطی و بومی‌سازی مطالعۀ معماری منظر و تطبیق برخی دیدگاه‌های موجود در ایران و جهان به طور همزمان است، در این مورد نیز معرفی برخی نتایج پژوهش‌های تخصصی معماری منظر نگارنده و نیز راهنمایی پایان‌نامه‌های دانشجویان کارشناسی ارشد گروه معماری منظر دانشگاه شهید بهشتی طی سال‌های اخیر می‌تواند ارزشمند باشد. لازم به ذکر است، هرچند کتاب پیش‌رو تألیف است، برای استفاده بیشتر خوانندگان و علاقه‌مندان، از منابع لاتینی واژه‌نامه گزیده‌ای در انتهای متن آورده شده است.
در مجموع، محتوای این کتاب بیشتر براساس نیازهای مطرح شده و برای استفاده دانشجویان معماری منظر و زمینه‌سازی مطالعات بیشتر در مورد معماری محیطی و پرداخت فضاهای باز و سبز تدوین شده است.
دانشجویان و علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به دفتر فروش مرکز نشر آثار علمی دانشگاه شهید بهشتی واقع در ساختمان فنّاوری اطلاعات (IT)، طبقه همکف مراجعه کنند یا ازطریق وبگاه این مرکز برخط سفارش دهند. همچنین خرید فایل الکترونیک کتاب نیز از وبگاه «فیدیبو» و «طاقچه» امکان‌پذیر است.