سیستم‌های تبادل یون: مبانی، طراحی، بهره‌برداری، کاربردها، مشکلات و راه‌حل‌ها، کتاب سوم از مجموعه کتاب‌های شیمی نیروگاه، تألیف علی زارعی تل‌آباد، مربی بازنشستۀ دانشکدۀ مهندسی مکانیک و انرژی دانشگاه شهید بهشتی، منتشر شد.
این کتاب برای نخستین بار در سال 1403، در 772 صفحه، در قطع وزیری و در انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است و با قیمت 4.620.000 ریال عرضه می‌شود.
مطالب مندرج در مجموعه کتاب‌های شیمی نیروگاه فقط به صنعت نیروگاه اختصاص ندارند، بلکه به هر صنعتی که در آن عامل یا عواملی مانند آب، بخار، گاز حاصل احتراق، مواد فلزی و غیرفلزی، گازهای خورنده، هوا و غیره در تماس با یکدیگر قرار داشته باشند مرتبط‌اند. در صنعت نیروگاه، به دلیل شرایط خاص عملکرد نیروگاه‌ها، مشکلات نیز خاص و بغرنج‌اند و پیشرفته‌‌‌‌‌‌ترین فنّاوری‌‌ها برای حل آن‌ها به کار گرفته می‌شوند، در واقع تقریباً مهم‌ترین مسائل صنایع کوچک و بزرگ و گسترده‌ترین راه‌حل‌ها، زیرمجموعه‌ای از مطالب شیمی نیروگاه به شمار می‌آیند و شیمی نیروگاه در بالاترین سطح آن‌ها را پوشش می‌دهد. در نظر است مجموعه کتاب‌های شیمی نیروگاه، موضوع‌ها، مشکلات و کنترل آن‌ها در سیستم‌های خنککننده؛ سیستم‌های مولد بخار؛ رزین‌های معاوضۀ یون؛ اسمز معکوس روش‌های کنترل شیمیایی؛ پالایش بخار چگالیدۀ تمیزسازی فیزیکی و شیمیایی؛ سوخت‌ها و روغن‌ها؛ اصول شیمیایی کاربردی در شیمی نیروگاه و فرهنگ اصطلاحات شیمی نیروگاه را شامل شود. کدام صنعت کوچک و بزرگ است که با یک یا دو مورد از این موضوع‌ها یا شاید با همۀ آن‌ها دست‌به‌گریبان نباشد و به‌دنبال راه حل نگردد؟
در هر کتاب از مجموعه کتاب‌های شیمی نیروگاه، دربارۀ یک موضوع، به‌طور مستند، از زوایا و دیدگاه‌های گوناگون بحث می‌شود تا شناختی نسبتاً جامع از آن موضوع، مسائل مبتلابه و روش‌های کنترل آن به دست آید.
پیش‌تر، اولین کتابِ این مجموعه با عنوان رسوب‌گذاری، خوردگی و میکروارگانیسم‌ها در سیستم‌های آب خنککننده در 1394 و دومین کتاب با عنوان رسوب و خوردگی در سیستم‌های مولد بخار و روش‌های کنترل آن‌ها در 1396 در انتشارات دانشگاه شهید بهشتی به چاپ رسیده‌اند.
سومین کتابِ این مجموعه یعنی سیستم‌هاي تبادل یون: مبانی، طراحی، بهره‌برداري، کاربردها، مشکلات و راه‌حل‌ها در دو بخش و چهارده فصل پیکره‌بندی شده است. بخش نخست (فصل اول تا هشتم) به انواع روش‌های درمان آب خام تا وارد شدن آن به واحد رزین‌های معاوضۀ یون اختصاص دارد. در بخش دوم (فصل نهم تا چهاردهم)، مؤلف به مباحث ساختمان شیمیایی، خواص فیزیکی و شیمیایی، فرایندهای معاوضۀ یون، شیوۀ بهره‌برداری، مشکلات حاصله، و روش‌های پیشگیری، درمان و تمیزسازی شیمیایی رزین‌های معاوضۀ یون از دیدگاه‌های گوناگون می‌پردازد و می‌کوشد تا اهمیت موضوع سیستم‌های رزین‌های معاوضۀ یون و کاربرد گستردۀ آن‌ها در نیروگاه‌ها و صنایع مختلف کوچک و بزرگِ به‌کارگیرندۀ این رزین‌ها را برای تمامی فعّالان و دست‌اندرکاران این سیستم‌‌‌‌‌‌‌ها روشن کند. ازاین‌رو، روش‌های کنترل ارائه‌شده در کتاب را می‌توان الگوهای نمونه‌‌ای در نظر گرفت که به کاربران در حل مشکلاتشان یاری می‌رسانند.
دانشجویان و علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به دفتر فروش مرکز نشر آثار علمی دانشگاه شهید بهشتی واقع در ساختمان فنّاوری اطلاعات (IT)، طبقۀ همکف مراجعه کنند یا ازطریق وبگاه این مرکز برخط سفارش دهند. همچنین خرید فایل الکترونیک کتاب نیز از وبگاه «فیدیبو» و «طاقچه» امکان‌پذیر است.